Giao dịch crypto: Không chỉ có “mua và giữ”
Thị trường tiền điện tử phát triển nhanh chóng không chỉ nhờ sự bùng nổ của Bitcoin, Ethereum hay các altcoin, mà còn nhờ sự đa dạng về hình thức giao dịch. Nếu như trước đây, nhà đầu tư chỉ quen với việc mua – giữ – chờ tăng giá, thì ngày nay họ có thêm nhiều lựa chọn nâng cao hơn, trong đó nổi bật nhất là giao dịch Spot và Futures.
Tuy nhiên, với nhiều người mới tham gia thị trường, hai khái niệm này vẫn còn khá mơ hồ. Spot là gì? Futures là gì? Hai hình thức này khác nhau ra sao và đâu là lựa chọn phù hợp? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất để tránh những rủi ro không đáng có.
Giao dịch Spot là gì?
Spot (giao dịch giao ngay) là hình thức mua bán tiền điện tử theo giá hiện tại của thị trường. Khi bạn đặt lệnh mua BTC, ETH hay bất kỳ đồng coin nào trên thị trường Spot, bạn sở hữu trực tiếp tài sản đó trong ví giao dịch của mình.
Đặc điểm của giao dịch Spot:
- Bạn sở hữu thật tài sản
- Không sử dụng hoặc rất ít sử dụng đòn bẩy
- Lợi nhuận đến từ việc giá tăng
- Phù hợp với nhà đầu tư dài hạn, người mới bắt đầu
Ví dụ, bạn mua 1 BTC ở mức giá 50.000 USD. Khi BTC tăng lên 60.000 USD, bạn có lãi 10.000 USD nếu bán ra. Đây là cách giao dịch đơn giản, dễ hiểu và ít rủi ro nhất trong thị trường crypto.
Giao dịch Futures là gì?
Futures (hợp đồng tương lai) là hình thức giao dịch dựa trên dự đoán xu hướng giá trong tương lai, thay vì mua bán trực tiếp tài sản. Bạn không cần sở hữu Bitcoin hay Ethereum, mà chỉ cần dự đoán giá sẽ tăng hay giảm để vào lệnh Long hoặc Short.
Đặc điểm của giao dịch Futures:
- Có thể kiếm lợi nhuận cả khi giá tăng lẫn khi giá giảm
- Sử dụng đòn bẩy cao (x5, x10, x20, thậm chí x100)
- Không sở hữu tài sản thật
- Rủi ro cực kỳ lớn, dễ “cháy tài khoản”
Ví dụ, bạn dự đoán BTC sẽ tăng từ 50.000 USD lên 52.000 USD, bạn vào lệnh Long với đòn bẩy x20. Nếu dự đoán đúng, lợi nhuận của bạn sẽ được nhân lên rất nhiều lần. Nhưng nếu giá đi ngược lại chỉ vài phần trăm, bạn có thể mất toàn bộ vốn chỉ trong vài phút.
- ⭐ Bài nổi bật dành cho nhà đầu tư crypto : ➤ Tiền điện tử danh sách đầu tư hàng đầu của thế hệ Z ➤ Kaspa – Bitcoin thế hệ mới của thế giới tiền điện tử ➤ Chỉ số tham lam sợ hãi là gì? Tại sao nhiều nhà giao dịch lỗi lạc có thể sụp đổ sau 30 phút ➤ Altcoin Season là gì? Dấu hiệu nhận biết mùa Altcoin sắp bắt đầu
So sánh Spot vs Futures: Điểm khác biệt cốt lõi
| Tiêu chí | Giao dịch Spot | Giao dịch Futures |
|---|---|---|
| Quyền sở hữu | Có | Không |
| Kiếm lời khi thị trường giảm | Không | Có |
| Đòn bẩy | Không hoặc rất thấp | Cao |
| Mức độ rủi ro | Thấp – trung bình | Rất cao |
| Phù hợp với | Người mới, đầu tư dài hạn | Trader chuyên nghiệp |
Từ bảng so sánh có thể thấy, Spot thiên về đầu tư, còn Futures thiên về đầu cơ – giao dịch ngắn hạn.
Ưu – nhược điểm của giao dịch Spot
✅ Ưu điểm:
- Dễ hiểu, dễ tiếp cận
- Ít áp lực tâm lý
- Không lo bị thanh lý do sử dụng đòn bẩy
- Phù hợp với chiến lược đầu tư dài hạn
❌ Nhược điểm:
- Chỉ có thể kiếm lợi nhuận khi giá tăng
- Tốc độ sinh lời chậm hơn Futures
- Cần vốn lớn hơn để tối ưu lợi nhuận
Ưu – nhược điểm của giao dịch Futures
✅ Ưu điểm:
- Kiếm tiền cả khi thị trường tăng và giảm
- Sử dụng đòn bẩy giúp tối ưu vốn
- Phù hợp với trader lướt sóng, giao dịch liên tục
❌ Nhược điểm:
- Rủi ro cực cao
- Dễ cháy tài khoản nếu quản trị vốn kém
- Áp lực tâm lý lớn
- Không phù hợp với người mới
Người mới nên chọn Spot hay Futures?
Đây là câu hỏi mà hầu hết nhà đầu tư crypto đều từng băn khoăn. Câu trả lời từ đa số chuyên gia là:
Người mới nên bắt đầu với giao dịch Spot, tuyệt đối không nên vào Futures ngay từ đầu.
Bởi lẽ, thị trường tiền điện tử vốn đã biến động rất mạnh. Nếu kết hợp thêm đòn bẩy cao của Futures, rủi ro sẽ tăng lên gấp nhiều lần. Không ít nhà đầu tư mới đã “bay sạch” tài khoản chỉ sau vài phiên giao dịch Futures đầu tiên.
Khi nào nên giao dịch Futures?
Futures chỉ nên phù hợp khi bạn:
- Đã có ít nhất 1–2 năm kinh nghiệm giao dịch
- Hiểu rõ phân tích kỹ thuật
- Có chiến lược quản trị vốn chặt chẽ
- Chấp nhận được khả năng thua lỗ cao
Ngay cả những trader chuyên nghiệp cũng không dám chắc thắng 100% khi giao dịch Futures.
Spot và Futures – Không phải cái nào tốt hơn, mà là phù hợp hơn
Thực tế, Spot và Futures không đối lập nhau hoàn toàn. Nhiều nhà đầu tư lựa chọn:
- Spot để tích lũy tài sản dài hạn
- Futures để giao dịch ngắn hạn, tìm lợi nhuận nhanh
Sự kết hợp này nếu được quản lý tốt sẽ giúp tối ưu danh mục đầu tư. Ngược lại, nếu thiếu kỷ luật, Futures có thể trở thành “con dao hai lưỡi”.
Spot và Futures là hai hình thức giao dịch phổ biến nhất trong thị trường tiền điện tử hiện nay. Spot an toàn, phù hợp với người mới và nhà đầu tư dài hạn. Futures hấp dẫn nhờ khả năng sinh lời nhanh, nhưng đi kèm rủi ro rất cao.
Trong thị trường biến động mạnh như crypto, hiểu rõ bản chất từng hình thức giao dịch chính là lớp phòng thủ đầu tiên giúp nhà đầu tư tránh thua lỗ nặng nề. Trước khi tham gia bất kỳ hình thức giao dịch nào, hãy trang bị cho mình kiến thức, chiến lược và tâm lý vững vàng.
Một số câu hỏi về Spot và Futures
Có thể giao dịch Spot và Futures cùng lúc không?
Có. Nhiều nhà đầu tư kết hợp Spot để tích lũy và Futures để giao dịch ngắn hạn.
Futures có phải là cờ bạc không?
Futures không phải cờ bạc nếu bạn có kiến thức, chiến lược và quản trị rủi ro tốt. Nhưng với người mới, nó rất dễ trở thành “canh bạc”.
Giao dịch Spot có bị lỗ không?
Có, nếu mua ở giá cao và tài sản giảm sâu. Tuy nhiên mức độ rủi ro thấp hơn Futures rất nhiều.
Giao dịch Spot trong crypto là gì?
Giao dịch Spot là hình thức mua bán tiền điện tử theo giá hiện tại của thị trường và nhà đầu tư sở hữu trực tiếp tài sản sau khi giao dịch hoàn tất. Hình thức này phù hợp cho người mới và nhà đầu tư dài hạn.
Giao dịch Futures trong crypto là gì?
Giao dịch Futures là hình thức dự đoán xu hướng giá trong tương lai thông qua hợp đồng phái sinh. Nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận cả khi thị trường tăng (Long) lẫn giảm (Short), nhưng rủi ro rất cao do sử dụng đòn bẩy.
Điểm khác biệt lớn nhất giữa Spot và Futures là gì?
Spot: Sở hữu tài sản thật, rủi ro thấp hơn
Futures: Không sở hữu tài sản, sử dụng đòn bẩy, rủi ro cao hơn nhiều
Người mới nên giao dịch Spot hay Futures?
Người mới nên bắt đầu với giao dịch Spot để làm quen thị trường, hạn chế rủi ro và tránh tình trạng “cháy tài khoản” do biến động mạnh của Futures.
Giao dịch Futures có thể mất hết tiền không?
Có. Nếu sử dụng đòn bẩy cao và không quản trị rủi ro tốt, tài khoản Futures có thể bị thanh lý 100% chỉ trong thời gian rất ngắn.
Vốn bao nhiêu thì có thể bắt đầu giao dịch crypto?
Bạn có thể bắt đầu chỉ từ vài trăm nghìn đồng với Spot. Tuy nhiên, nên sử dụng tiền nhàn rỗi, không vay mượn và luôn chuẩn bị quỹ dự phòng.
