Ford đối mặt bài toán 5 tỷ USD từ xe điện: Model e tiếp tục chìm trong thua lỗ

Vấn đề trị giá 5 tỷ USD của Ford đang ngày càng trở nên tồi tệ hơn

Ford Motor đang đối mặt với một bài toán lớn – và ngày càng đắt đỏ – trong chiến lược chuyển dịch sang xe điện. Dù là một trong những hãng xe truyền thống minh bạch nhất về tình hình kinh doanh xe điện, các con số tài chính mới nhất cho thấy bộ phận xe điện của Ford đang trở thành gánh nặng thực sự, với khoản lỗ hàng tỷ đô la kéo dài nhiều năm liên tiếp.

Ford Model e: minh bạch nhưng đầy thách thức

Tháng 3/2022, Ford chính thức tách mảng xe điện thành một đơn vị độc lập mang tên Model e. Trong khi General Motors hay Stellantis gộp lỗ xe điện vào hoạt động chung, Ford chọn cách công khai toàn bộ tình hình tài chính của phân khúc yếu nhất này – một quyết định được giới phân tích đánh giá cao về tính minh bạch, nhưng đồng thời cũng phơi bày quy mô thua lỗ đáng báo động.

Mức lỗ của Ford Model e qua các năm

• 2022: 2,2 tỷ USD
• 2023: 4,7 tỷ USD
• 2024: 5,1 tỷ USD
• 2025: 3,6 tỷ USD (tính đến thời điểm hiện tại)

Chỉ riêng năm 2024, Ford đã mất hơn 5 tỷ USD cho mảng xe điện. Trong quý III năm nay, Model e tiếp tục ghi nhận khoản lỗ 1,4 tỷ USD, nâng tổng mức lỗ từ đầu năm lên 3,6 tỷ USD. Xu hướng này cho thấy vấn đề không mang tính tạm thời, mà là mang tính cấu trúc.

Gánh nặng từ các mẫu xe điện thế hệ đầu tiên

Theo Ford, khoảng 3 tỷ USD trong tổng mức lỗ đến từ các dòng xe điện thế hệ đầu tiên như Mustang Mach-E, F-150 Lightning, Puma, Explorer và Capri. Phần còn lại là chi phí đầu tư cho các mẫu xe điện thế hệ tiếp theo – những dự án chưa mang lại doanh thu nhưng đã tiêu tốn nguồn vốn lớn.

Điều này phản ánh thách thức chung của ngành: chi phí R&D cao, biên lợi nhuận thấp, và nhu cầu thị trường chưa đủ mạnh để bù đắp quy mô đầu tư.

Doanh số tháng 11: bức tranh kém lạc quan

Ford Motor Co. báo cáo doanh số tại Mỹ trong tháng 11 đạt 164.925 xe, giảm 0,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, mảng xe điện ghi nhận mức sụt giảm mạnh nhất:

• Doanh số xe điện: 4.247 xe (-60,8%)
• Doanh số SUV: 64.022 xe (-4,9%)

Doanh số theo mẫu xe (tháng 11)

• Ford F-150 Lightning: 1.006 xe (-72%)
• Ford Mustang Mach-E: 3.014 xe (-49%)
• Xe SUV Ford: 55.888 xe (-3,7%)
• Ford Bronco: 11.045 xe (+7%)

Sự sụt giảm này trái ngược hoàn toàn với ba quý đầu năm, khi Ford bán được 30.612 xe điện, tăng 30% so với cùng kỳ – mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Tuy nhiên, đà tăng đó đã không được duy trì.

Điểm sáng hiếm hoi: xe hybrid

Trong khi xe điện gặp khó, xe hybrid lại trở thành cứu cánh cho Ford. Doanh số hybrid trong tháng 11 tăng 14%, nâng tổng số xe hybrid bán ra từ đầu năm lên 205.497 chiếc, tăng hơn 19%.

Tính chung, Ford đã bán được 1,99 triệu xe từ đầu năm, tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái – một con số cho thấy sức khỏe tổng thể của hãng chưa rơi vào khủng hoảng, nhưng sự phân hóa giữa các phân khúc là rất rõ ràng.

F-150 Lightning: biểu tượng hay gánh nặng?

F-150 Lightning – mẫu bán tải điện được kỳ vọng cao – lại không đạt được sức hút như mong đợi kể từ khi ra mắt năm 2022.

Doanh số F-150 Lightning theo năm

• 2022: 15.617 xe
• 2023: 24.165 xe
• 2024: 33.510 xe
• 2025: 24.577 xe (tính đến nay)

Dù doanh số từng tăng, nhưng nhìn chung xe bán tải điện vẫn chưa được người tiêu dùng Mỹ đón nhận rộng rãi. Theo Wall Street Journal, lãnh đạo Ford đang cân nhắc ngừng thử nghiệm và thậm chí chấm dứt sản xuất F-150 Lightning, dù chưa có quyết định cuối cùng.

Tháng 10 vừa qua, Ford đã tạm ngừng sản xuất Lightning do thiếu hụt nhôm, đồng thời xem xét việc tiếp tục hay đóng cửa Trung tâm Xe điện Rouge tại Dearborn, Michigan – nơi có công suất lên tới 150.000 xe/năm.

Ford chủ động “hãm phanh” chiến lược xe điện

Trái với quan điểm cho rằng Ford bị động trước khó khăn, thực tế hãng đã điều chỉnh chiến lược từ khá sớm. Hai năm trước, Ford đã giảm 35% dung lượng pin dự kiến, nhằm kiểm soát chi phí. Năm 2024, Car and Driver đưa tin hãng hủy bỏ kế hoạch SUV điện ba hàng ghế, chuyển sang phát triển phiên bản hybrid.

CEO Jim Farley xác nhận Ford đang tái phân bổ vốn, chuyển nguồn lực từ các dự án Model e trong tương lai sang Ford Pro, mảng xe thương mại và quản lý đội xe – những lĩnh vực có biên lợi nhuận ổn định hơn.

“Là nhà sản xuất xe điện lớn thứ hai sau Tesla, chúng tôi đã học được rất nhiều trong ba năm qua… Và không còn nghi ngờ gì nữa, chúng tôi đã phải thay đổi đáng kể cách chi tiêu và phân bổ vốn cho xe điện,” Farley cho biết trong cuộc họp công bố kết quả kinh doanh quý II.

Bài toán dài hạn chưa có lời giải

Vấn đề trị giá 5 tỷ USD của Ford không chỉ là câu chuyện thua lỗ ngắn hạn, mà là phép thử cho toàn bộ chiến lược điện hóa của các hãng xe truyền thống. Khi trợ cấp chính phủ và tín dụng khí thải không còn là “phao cứu sinh”, thị trường sẽ buộc các nhà sản xuất phải lựa chọn: tối ưu hóa lợi nhuận, hay tiếp tục theo đuổi cuộc đua xe điện bằng mọi giá.