Chi phí sinh hoạt Mỹ tăng vọt, GDP bị kìm hãm vì bất bình đẳng

Chiến lược gia Phố Wall gây sốc: Ngưỡng nghèo của gia đình Mỹ đã lỗi thời nghiêm trọng và có thể lên tới hơn 136.000 USD/năm

Trong nhiều thập kỷ, nước Mỹ vẫn sử dụng một chuẩn mực nghèo đói được xây dựng từ… năm 1963. Đến nay, khi chi phí sinh hoạt leo thang, giá nhà tăng phi mã, chăm sóc trẻ em trở thành gánh nặng tài chính khổng lồ, nhiều chuyên gia cho rằng ngưỡng nghèo hiện tại đã trở nên lỗi thời một cách đáng báo động. Và người đang khuấy động cuộc tranh luận này chính là Michael Green – chiến lược gia trưởng tại Simplify Asset Management, một tên tuổi quen thuộc trên Phố Wall.

Theo chuẩn hiện hành, một gia đình bốn người tại Mỹ bị coi là nghèo nếu thu nhập chỉ ở mức khoảng 32.000 USD/năm. Tuy nhiên, Michael Green lập luận rằng con số này không còn phản ánh bất kỳ thực tế nào của cuộc sống hiện đại. Thậm chí, theo cách tính của ông, ngưỡng nghèo thực tế có thể đã vượt 136.000 USD/năm – một con số khiến nhiều người không khỏi choáng váng.

Công thức nghèo năm 1963: Nền móng đã quá lỗi thời

Chuẩn nghèo quốc gia của Mỹ được xây dựng bởi nhà kinh tế Mollie Orshansky tại Cơ quan An sinh Xã hội vào năm 1963. Khi đó, bà lấy Kế hoạch Thực phẩm Tiết kiệm của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) và nhân lên ba lần để ước tính mức chi tiêu tối thiểu cho các hộ gia đình. Nhà Trắng sau đó đã chính thức thông qua công thức này – và đáng ngạc nhiên là gần như không thay đổi trong suốt hơn 60 năm qua.

Vào những năm 1960, thực phẩm chiếm tới một phần ba ngân sách của hộ gia đình Mỹ, vì vậy cách tính này được xem là hợp lý. Nhưng theo Michael Green, cấu trúc chi tiêu của người Mỹ hiện đại đã thay đổi hoàn toàn.

Vì sao công thức cũ không còn phù hợp?

Michael Green chỉ ra rằng hiện nay:

• Chi phí thực phẩm tại nhà chỉ còn chiếm 5–7% tổng chi tiêu hộ gia đình, thay vì 33% như năm 1963.
• Trong khi đó, các khoản chi khác lại tăng mạnh:
  • Nhà ở
  • Chăm sóc trẻ em
  • Y tế
  • Đi lại
  • Công nghệ, internet
  • Giáo dục
  • Thuế

Green cũng mô tả lại bức tranh đời sống của gia đình Mỹ vào đầu thập niên 1960 để thấy sự khác biệt:

• Chỉ cần một nguồn thu nhập là có thể mua hoặc thuê nhà.
• Bảo hiểm y tế do doanh nghiệp chi trả, giá chỉ khoảng 10 USD/tháng.
• Dịch vụ trông trẻ gần như không tồn tại, vì các bà mẹ thường ở nhà hoặc cộng đồng hỗ trợ lẫn nhau.
• Ô tô rẻ, dễ sửa chữa.
• Học phí đại học có thể trả bằng một công việc làm thêm mùa hè.
• Nghỉ hưu gắn với lương hưu cố định, chứ không phải gánh nặng 401(k) như hiện nay.

Trong khi đó, cuộc sống của gia đình Mỹ thế kỷ 21 đã bước sang một “mặt bằng chi phí” hoàn toàn khác.

Bảng chi phí gây chấn động của Michael Green

Từ dữ liệu trung bình toàn quốc, Michael Green đã tính toán các khoản chi tiêu thiết yếu cho một gia đình bốn người, gồm:

• Chăm sóc trẻ em: 32.773 USD
• Nhà ở: 23.267 USD
• Thực phẩm: 14.717 USD
• Đi lại: 14.828 USD
• Chăm sóc sức khỏe: 10.567 USD
• Chi phí thiết yếu khác: 21.857 USD

Tổng cộng, chỉ riêng các khoản cơ bản này đã vượt 118.000 USD/năm. Khi cộng thêm thuế liên bang và thuế bang, Green đưa ra kết luận rằng:

Một gia đình có thu nhập dưới 136.500 USD/năm trên thực tế đã có thể rơi vào “ngưỡng nghèo mới”.

Điều đáng nói là thu nhập trung bình của một hộ gia đình Mỹ hiện vẫn thấp hơn rất xa con số này.

Những chi phí “ẩn” của cuộc sống hiện đại

Michael Green cũng thừa nhận rằng chất lượng cuộc sống đã được cải thiện đáng kể so với thập niên 1960. Tuy nhiên, sự cải thiện đó đi kèm với chi phí bắt buộc mới:

• Điện thoại thông minh
• Internet tại nhà
• Thiết bị học tập số cho trẻ em
• Chi phí truy cập dịch vụ tài chính, ngân hàng

Ngoài ra, một thực tế khác là khi thu nhập vừa vượt chuẩn nghèo, nhiều gia đình lại mất quyền tiếp cận Medicaid, trợ cấp chăm sóc trẻ em và hỗ trợ xã hội, khiến gánh nặng tài chính còn nặng nề hơn.

Tranh cãi dữ dội: Phóng đại hay phản ánh thực tế?

Không ngoài dự đoán, bài viết của Green đã gây ra làn sóng tranh cãi dữ dội trên Substack và giới tài chính:

• Người ủng hộ cho rằng phân tích của ông phản ánh đúng thực trạng chi phí sinh hoạt đang bóp nghẹt tầng lớp trung lưu Mỹ.
• Người phản đối cho rằng 136.000 USD là con số phóng đại, bởi phần lớn người Mỹ vẫn sống được với mức thu nhập thấp hơn.

Thực tế, nhiều người cho rằng không thể xem chi phí chăm sóc trẻ em đắt đỏ là “nhu cầu cơ bản” tuyệt đối, và một bộ phận người Mỹ vẫn có thể chuyển sang các khu vực sinh sống rẻ hơn. Tuy nhiên, việc này trong thực tế không phải lúc nào cũng khả thi vì còn liên quan đến công việc, giáo dục, y tế và mạng lưới xã hội.

Tầng lớp trung lưu Mỹ đang bị “bào mòn”

Dù đồng tình hay phản đối con số 136.500 USD, phần lớn chuyên gia đều thống nhất ở một điểm: tầng lớp trung lưu Mỹ đang chịu áp lực chưa từng có.

• Giá nhà chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong thu nhập.
• Chi phí y tế ở mức cao nhất thế giới.
• Giáo dục, chăm sóc trẻ em và nghỉ hưu đều trở thành gánh nặng dài hạn.

Thực tế cho thấy, một mức lương trung lưu vào thập niên 1990 có sức mua lớn hơn rất nhiều so với hiện nay. Việc vừa trang trải chi phí hàng ngày, vừa tiết kiệm cho hưu trí đã trở thành một “bài toán không lời giải” đối với hàng triệu gia đình Mỹ.

“Phần thưởng An sinh xã hội 23.760 USD” và nỗi lo hưu trí

Trong bối cảnh nhiều người Mỹ đang chậm trễ trong việc tích lũy hưu trí, các chương trình tối ưu hóa quyền lợi An sinh Xã hội đang thu hút sự quan tâm lớn. Theo nhiều phân tích, một số chiến lược hợp pháp có thể giúp người về hưu tăng thêm tới 23.760 USD mỗi năm nếu biết cách tối ưu thời điểm và phương thức nhận trợ cấp.

Điều này cho thấy một thực tế đáng suy ngẫm: an sinh xã hội – vốn từng là nền tảng vững chắc của người Mỹ sau khi nghỉ hưu – nay đang trở thành “phao cứu sinh” cho hàng triệu người trước áp lực chi phí sinh hoạt ngày càng đắt đỏ.

Ngưỡng nghèo cũ không còn phản ánh nền kinh tế mới

Cuộc tranh luận do Michael Green khơi mào không chỉ đơn thuần là về một con số 136.500 USD, mà còn là câu hỏi lớn hơn:

Liệu nước Mỹ có dám nhìn thẳng vào thực tế rằng chi phí sinh hoạt đã vượt xa mọi chuẩn mực cũ?

Dù còn nhiều ý kiến trái chiều, phân tích này đã gióng lên một hồi chuông cảnh báo rõ rệt: chuẩn nghèo hiện tại có thể đang đánh giá thấp nghiêm trọng khó khăn tài chính của hàng triệu gia đình Mỹ, đặc biệt là tầng lớp trung lưu – trụ cột của nền kinh tế.